Bronnen:
1. Dwight C. Byers, Voetreflexologie, een werkboek. Altamira-Becht,
ISBN 978 90 6963 839 3 / NUR 861
2. Eunice Ingham, Stories the feet can tell Thru Reflexology
Ingham Publishing INC. ISBN-0 9611804 3 9
3. Reflexologie gezondheid binnen handbereik, Barbara & Kevin Kunz,
2003, Pearson Education Benelux, ISBN 90 430 1136 3 NUR 860
4. Hanne Marquardt, Praktisches Lehrbuch der Reflexzonentherapie am Fuß
Karl F. Haug Verlag, ISBN 978 3 8304 7404 3
5. Christine Issel, Reflexology: art, Science & History
New Frontier Publishing, ISBN 978 0 615 86191
Reflexologie / Reflexzonetherapie
Reflexzonetherapie is een zelfstandige behandelmethode binnen de complementaire gezondheidszorg. Tevens wordt reflexologie ingezet als aonderdeel bij diverse natuurgeneeskundige therapieën. Bij deze manuele therapie wordt druk uitgeoefend in de zogenoemde reflexzones van voeten en handen. Deze zones corresponderen met bijbehorende gebieden in het lichaam.
Reflexzones geven een reflectie van de gezondheid en gesteldheid weer van de mens in zijn geheel. Het is voor de reflexzonetherapeut als professional mogelijk om via een adequaat behandelplan in samenwerking met de client een behandeltraject uit te zetten om de eventueel verstoorde gezondheid weer in balans te brengen. Hierbij wordt voor iedere cliënt een uniek behandelplan opgesteld wat wordt overeengekomen tussen therapeut en cliënt.
Wij hebben als mens een groot zelf genezend vermogen. Er zijn echter bepaalde voorwaarden nodig om verbetering te krijgen in onze gezondheidsproblemen. Reflexzonetherapie kan hierbij ondersteuning geven in o.a. het verlichten van pijn, het bevorderen van de doorstroming, het opheffen blokkades en het verminderen van een groot aantal ongemakken waardoor herstelprocessen op een natuurlijke wijze in gang worden gezet.
Daarnaast is uit onderzoek gebleken dat reflexzonetherapie een veilige therapie is en een goede aanvulling en ondersteuning kan bieden rondom medische behandelingen.
Oudheid en volksgeneeskunde: Voeten hebben door alle eeuwen heen in alle culturen een belangrijke rol gespeeld in het algemeen welbevinden.
De ontwikkeling van de Reflexzonetherapie van de voet heeft vermoedelijk, vanaf het allereerste begin tot aan de huidige manier van behandelen, een zelfde weg bewandeld zoals vele andere inmiddels geheel geaccepteerde behandelwijzen.
Door de tijd heen zijn er altijd mensen geweest die instinctief en intuïtief wisten hoe zij met bepaalde ziektes om konden gaan omdat zij meer in contact waren met de natuurlijke verbindingen en kosmische wetten (4).
In oude culturen; zoals in het oude China, Japan, India en Egypte werd al vroeg aandacht aan voetbehandelingen gegeven. Dit werd o.a. duizenden jaren geleden al in Egyptische schilderingen vastgelegd. Gedurende de afgelopen eeuw is er bewijs naar voren gekomen dat de oorspronkelijke bevolking van Midden en Noord- Amerika hun zieken al behandelden via bepaalde gebieden in de voeten. Christine Issel (USA) heeft dit thema grondig onderzocht (5).
Westerse wereld: volgens oude bronnen in Europa hebben artsen in de middeleeuwen al een vorm van zonetherapie toegepast. Begin 1900 verwijst Henry B. Bressler al naar een document waarin rond 1582 behandelingen van gebieden in handen en voeten beschreven en die verbazingwekkende resultaten bij zieken teweeg brachten (4).
Bekend is het onderzoek van Ivan Pavlov (1849-1936) dat aangaf dat inwendige organen van honden konden worden geconditioneerd als reactie op bepaalde prikkelingen. Dit zorgde ervoor dat Russische artsen in begin 1900 een hypothese opstelden dat gezondheid kon worden beïnvloed door externe prikkelingen. Dit concept werd bekend onder de term “reflextherapie”. De arts Vladimir Bechterev (1857-1957) bedacht in 1917 de term “Reflexologie” (3).
De hedendaagse reflexologie vindt zijn oorsprong aan het einde van de 19e eeuw. KNO-arts William Fitzgerald (1872–1942) ontwikkelde in die tijd de “zonetheorie” (4).
Deze is van oorsprong gebaseerd op de hypothese dat het lichaam in 10 lengte zones verdeeld kan worden, met vanuit de middenlijn 5 zones aan iedere zijde. Zone 1 loopt van de grote teen recht omhoog via het midden van het lichaam naar het hoofd. Zone 2 – 5 lopen aan weerszijden respectievelijk van de 2e teen tot de kleine teen verticaal mee richting de zijkant van het lichaam.
Hij ontdekte dat door middel van druk uitoefenen op een vinger of een teen, die een van de lichaamszones vertegenwoordigt, de pijn in het overeenkomstige deel van het lichaam kon doen verminderen.
Fitzgerald gebruikte zijn methode, de Zonetherapie om met name pijn te doen verminderen. Vooral kiespijn behandelde hij door sterke druk uit te oefenen op vingers of tenen.
De Zonetheorie, zoals die tegenwoordig bekend is als reflexologie, vindt zijn oorsprong in de reguliere geneeskunde. In dezelfde tijd dat Fitzgerald de Zonetherapie ontwikkelde, heeft Sir Henry Head (1861-1940) zones ontdekt die via zenuwinnervatie organen bereiken. Hij ontdekte dat overgevoelige plekken op de huid werden veroorzaakt door een ziek orgaan. Het verband dat hij hierbij legde was dat het was dat de huid en het betreffende orgaan werden bediend zenuwen die uit hetzelfde deel van de wervelkolom treden. Deze "Headse zones” worden dermatomen genoemd (3).
De ideeën van Fitzgerald werden doorgezet door Dr. Joseph Riley en zijn assistente, fysiotherapeute Eunice Ingham (1879-1974). Door de basisprincipes van zonetherapie op voeten toe te passen, voegden zij (3) nieuwe horizontale lijnen toe. Ook werkten zij hun bevindingen tot in detail in een kaart uit waarin drukpunten op handen en voeten te vinden waren die correspondeerden met lichaamsdelen.3 Eunice Ingham schreef in 1938 haar baanbrekende boek “stories the feet can tell”2.
Europa: Hanne Marquardt en Doreen Bayly brachten, na hun kennismaking met Eunice Ingham in Amerika, de reflexologie naar Europa. Beiden startten toonaangevende scholen in resp. Duitsland met scholen in meerdere landen in Europa, en Engeland.
Het beroep werd in de laatste decennia verder doorontwikkeld en naast de voet- en handreflexologie zijn door de jaren heen diverse toepassingen ontwikkeld zoals: gezichtsreflexologie, oor-reflexologie (oorsprong vanuit ooracupunctuur), verticale reflexologie, body reflexology, reflexologie gecombineerd met de traditionele Chinese geneeskunde en meridiaan theorie.